Koordinat Sistemleri ve Dönüşümler: UTM, ITRF, ED50 ve Google Earth (WGS84)

Harita mühendisliği, CBS, inşaat, maden ve altyapı projelerinde doğru koordinat kullanımı; ölçüm doğruluğunu doğrudan etkileyen kritik bir unsurdur.Bir noktanın bile yanlış koordinat sisteminde değerlendirilmesi, projede metrelerce hata oluşturabilir.

Bu yazıda en çok kullanılan koordinat sistemlerini ve dönüşümlerini detaylı, anlaşılır ve karşılaştırmalı şekilde ele alıyoruz:

• WGS84 (Google Earth Koordinat Sistemi)

• UTM (Universal Transverse Mercator)

• ITRF (Uluslararası Dünya Referans Sistemi)

• ED50 (Eski Türkiye Datum Sistemi)

Ayrıca sistemler arası dönüşümlerin nasıl yapıldığı, neden hata oluştuğu ve pratik kullanım alanları hakkında kapsamlı bilgiler bulacaksınız.

WGS84 Nedir? (Google Earth

Koordinat Sistemi)

WGS84 (World Geodetic System 1984) günümüzde GPS cihazlarının, Google Earth’ün ve birçok harita uygulamasının varsayılan koordinat sistemidir.

Koordinat Sistemleri ve WGS84’ün Temel Özellikleri

• Google Earth’ün kullandığı sistemdir.

• GPS cihazları, telefon konumu, dronlar WGS84 datumunda ölçüm yapar.

• Bir coğrafi koordinat sistemidir.

• Koordinatlar şu formatta verilir:

  • Enlem (Latitude)

  • Boylam (Longitude)

  • Elipsoidal yükseklik (h)

Örnek WGS84 Koordinatı

Enlem: 37.000123°
Boylam: 35.123456°
Yükseklik: 122.45 m

Google Earth Koordinatları Neden Farklıdır?

Google Earth yükseklikleri deniz seviyesine değil, EGM96 jeoidine göre verir.Bu yüzden GPS yükseklikleriyle Google Earth yükseklikleri arasında fark görülür.

WGS84 → UTM dönüşümü neden önemlidir?

• Google Earth’te gördüğünüz bir koordinatı proje çizimine (AutoCAD, Netcad, GIS) aktarırken UTM/EPSG sistemine dönüşüm gerekir.

• Aksi hâlde yüzlerce metre hata oluşabilir.

---

UTM Koordinat Sistemi Nedir?

UTM (Universal Transverse Mercator), dünyayı 6° lik zonlara bölen projeksiyon bazlı bir sistemdir.Türkiye 35, 36 ve 37. zonlarda yer alır.

UTM’nin Temel Özellikleri

• Bir nokta (X,Y) metre cinsinden ifade edilir:

  • X = Kuzeying

  • Y = Easting

• Haritalama çalışmalarında en çok tercih edilen projeksiyon sistemidir.

• Konumsal analizlerde, ölçümlerde ve mühendislik projelerinde doğruluğu yüksektir.

Türkiye’de UTM Kullanımı

Bölge	UTM Zon
Batı Türkiye	35 N
Orta Türkiye	36 N
Doğu Türkiye	37 N

ITRF Nedir? (ITRF96, ITRF2000, ITRF2014…)

ITRF (International Terrestrial Reference Frame) modern GNSS altyapısının referans sistemidir.

ITRF’nin Özellikleri

• En güncel ve en doğru datum sistemlerinden biridir.

• GNSS konumlama (RTK, PPK, CORS) çalışmalarında kullanılır.

• Türkiye’de TUSAGA-Aktif (CORS-TR) ölçümleri genellikle ITRF96 veya ITRF2005 tabanlıdır.

ITRF'nin Neden Sürekli Güncellenir?

Çünkü:

• Kıtaların hareket etmesi,

• Depremler,

• Yerkabuğu değişimlerisonucu koordinatlar milimetre düzeyinde değişir.

Bu yüzden harita mühendisleri ITRF sistemini kullanırken epok bilgisine dikkat eder.

ED50 Nedir? (Eski Türkiye Koordinat Sistemi)

ED50 (European Datum 1950) uzun yıllar boyunca Türkiye’de kullanılan klasik bir datum sistemiydi.

ED50’nin Özellikleri

• Askerî haritalar, eski kadastro planları ve eski mühendislik projeleri bu sistemde üretildi.

• Günümüzde büyük oranda kullanılmamasına rağmen arşiv projeleri ve eski kırsal kadastro hâlâ ED50 olabilir.

ED50 → ITRF / WGS84 dönüşümleri neden hatalı olabilir?

• Datum farkı (transformasyon parametreleri)

• Bölgesel deformasyonlarneden olabilir.

Bu yüzden TUTGA, HKGM dönüşüm parametreleri kullanılmalıdır.

---

Koordinat Sistemlerinin Karşılaştırılması

Sistem	Tür	Kullanım Alanı	Avantajı	Dezavantajı
WGS84	Coğrafi	Google Earth, GPS	Evrensel, yaygın	Proje için dönüşüm gerekir
UTM	Projeksiyon	Harita, mühendislik	Metre cinsinden hassas	Zon değişimlerinde karmaşıklık
ITRF	Modern datum	CORS-TR, GNSS	En doğru sonuç	Epok zorunluluğu
ED50	Eski datum	Eski kadastro	Tarihsel tutarlılık	Güncel projelerde hatalı

Google Earth (WGS84) – UTM – ED50 – ITRF Dönüşümleri Nasıl Yapılır?

1) WGS84 ➜ UTM

Google Earth → AutoCAD veya Netcad aktarımı için kullanılan en yaygın dönüşüm.

• EPSG kodu seçilir

• Türkiye için örnek:

  • 36N → EPSG 32636

  • 35N → EPSG 32635

2) WGS84 ➜ ED50

Dönüşüm hataya açıktır.Türkiye için bölgesel dönüşüm parametreleri kullanılmalıdır (HKGM tarafından sağlanır).

3) ITRF ➜ WGS84

Çok küçük farklara sahiptir.GNSS ölçülerinde milimetre – birkaç cm fark görülür.

4) ED50 ➜ UTM

Eski projelerin modern projeye dahil edilmesi için en kritik dönüşümdür.

---

En Çok Sorulan Soru: Google Earth Koordinatını Netcad / AutoCAD’e Nasıl Doğru Aktarırım?

1. Google Earth’ten nokta alınır → WGS84 (lat–lon)

2. Netcad / GIS’te projeksiyon ayarı yapılır → UTM – WGS84 zonu seçilir

3. Gerekirse datum dönüşümü uygulanır → ITRF / ED50 / TUREF

4. Koordinat CAD ortamına metre cinsinden aktarılır.

Yanlış yapılan adımlar yüzlerce metre hataya neden olabilir.

DAA Mühendislik Ölçüm Hizmetleri İçin Tıklayıız